ငတော ငလုံးဝတ္ထုတိုများ တွင်းကြီးဝမ်းမောင်(မြောင်)

၁၃။ ကင်းဖမ်းသမား

(၁)
“ဟင်”
ကင်းဖမ်းသမားကြီး ငတော နှုတ်မှ မထိန်းနိုင် မသိမ်းနိုင်၍ ကင်းလာရောင်းရင်း ရုတ်တရက် ခုန်ထွက်သွားသော စကားလုံး တစ်လုံးတည်း သာ။ ဟင် တဲ့။

ဟင်ခနဲဖြစ်သွားသည့်တိုင် ကုန်ဝယ်ဒိုင်ခွဲ ငသိန်းဖတ်ခိုင်သော စာတစ်စောင်ကို မယုံကြည်နိုင်သေးဟန်ဖြင့် ထပ်မံ ဖတ်သည်မှာ သေသေချာချာ။

သို့
ဦးသိန်း၊ ဒေါ်ကြည်
ချိုင့်ကြီးကျေးရွာဒိုင်ခွဲ
ကင်းပုစွန်နှင့် ကင်းမြီးကောက် ဈေးတို့မှာ တစ်နေ့တခြား ကျဆင်းနေပါသည်။ ပို၍သာ ကျပါလိမ့်မည်။ အရောင်းအဝယ်ကို ခေတ္တရပ်ပါ။ နောက် စာမရမချင်း အရောင်းအဝယ် ပိတ်ပါ။

ဦးစံထွန်းအောင်
ဒိုင်ချုပ်၊ စည်ပင်မြို့

စာက ခပ်တိုတို ခပ်ရှင်းရှင်း၊ နားမလည်စရာ ဘာမှမရှိ။ နှစ်ခေါက် ဖတ်ရန် မလို။
ငတောသည် ကင်းပုစွန်နှင့် ကင်းမြီးကောက်လေးများကို ဖမ်းဆီး ရမိသောနေ့တိုင်း တစ်ကောင်လျှင် ကျပ်ငါးဆယ်ဖြင့် ဒိုင်ခွဲ ငသိန်းထံ လာရောက် ရောင်းချပြီးမှ ဆန်လေး၊ ဆီလေး၊ ဆားလေး၊ ငါးပိလေး၊ ဟင်းချက်စရာလေး ဝယ်ယူနေကျ လူဖြစ်သည်။

ယခင်က ရောင်းဝယ်ရာ၌ ဈေးအတက်အကျ၊ ကုန်ဝယ်ပိတ်မပိတ် ထူးခြားမှုဖြစ်က ကြိုတင်ကြေညာလေ့ရှိသည်။ မည်သည့်နေ့မှစ၍ ဈေးကျမည်။ ဈေးတက်မည်။ မည်သည့်ကုန်ကို အဝယ်ဖွင့်မည်။ အဝယ်ပိတ်မည်ဟု နှုတ်မှ လည်း ကြေညာသည်။ တစ်ရပ်တစ်ရွာက သွင်းနေကျ ဖောက်သည်များကို လည်း စာတစ်တန် နှုတ်တစ်တန် မှာသည်။ သည်ထုံးစံက ဒိုင်ခွဲဖွင့်ကတည်းက ထုံးစံ။

ထုံးစံကို သိသော ငတောသည် ဘာမှ ပြောသံဆိုသံ မကြားလာသောကြောင့် ခါတိုင်း ခါတိုင်းကဲ့သို့ ထင်မှတ်ကာ ကုန်ရောင်းလာခဲ့သည်။ ယခင်ကကဲ့သို့ ကုန်သိန်းငွေချေ မလုပ်ဘဲ ဒိုင်ခွဲငသိန်းက စာတစ်စောင် ထုတ်ပြပြီး ဖတ်ခိုင်းသည်။ ဟာ… စာက အ,မင်္ဂလာ သတင်းယူလာသောစာ။ သူ ဖတ်ပြီး သည့်အခါ ငတော မရှူနိုင် မရှိုက်နိုင်။
ငတောအနေဖြင့် အကောင်မျိုးစုံကို ရောင်းချနေကျလူ ပီပီ၊ အကောင် မျိုးစုံ ဝယ်ယူနေသော ဒိုင်ခွဲငသိန်း အိမ်သို့ အကြိမ်ကြိမ် ရောက်ခဲ့ဖူး၏။ ယခုစာ ဖတ်လိုက် ရသောအခါ မိမိနှင့် သက်ဆိုင်ခြင်း မရှိတော့သော နေရာ၌ ဆက်လက် နေထိုင်မိသူ ကဲ့သို့ ခံစားရ၏။

ဒိုင်ခွဲ ငသိန်းမျက်နှာ၊ သူ့မိန်းမမျက်နှာကို ဝင်စက ပုံမှန်ပင် သူကြည့်ခဲ့သည်။ ယခုအခါ ကြည့်ရမည်ကို မဝံ့မရဲ။

ကလေးဘဝက မသုံးစွဲရသော ကြေးပြားစေ့ကို ကောက်ရချိန်၌ မျှော်လင့်တကြီးဖြင့် အားရဝမ်းသာ ယူလာပြီး နားလည်သည့် လူကြီးမိဘကို ပြသမိသည့်အခါ ခံစားရမှုများဖြင့် ရှက်ရွံ့ အားငယ် စိတ်ပျက်မိသည်။

ဒိုင်ခွဲငသိန်းသည် မြွေ၊ တောက်တဲ့၊ ပုတ်သင်ညို၊ ကင်းမြီးကောက်၊ ကင်းပုစွန်၊ လိပ် အစရှိသော ကုန်များကို ဝယ်ယူလေ့ရှိသော ဒိုင်ခွဲ။ အစကတော့ ရွာပယ် ရပ်ပယ် လုပ်မစား ကိုင်မစား ဟေးလား ဝါးလား။ ဝဲဟုခေါ်သော နွားလဲသမား ပွဲစား၊ ဆယ့်နှစ်ပွဲသမား၊ သျှောင်ခြောက်ဆယ်။ ငသိန်း ကိုင်မလား၊ မြွေပွေး ကိုင်မလား မေးရင် မြွေပွေးသာ ကိုင်ဟု အပြောခံခဲ့ရသော လူစား။ သည်လူစားပီပီ အပြောချိုချို၊ အောက်ကျနောက်ကျ ခံရာ၌ လူ့သိက္ခာ မရှိအောင်
အောက်ကျခံသူ၊ လှီးရဖြတ်ရမည်ဆိုက လူ့စိတ် မရှိအောင် လှီးဝံ့ ဖြတ်ဝံ့သူ။ သည်လိုလူက ရွှေပင်နားတော့ ရွှေကျေး၊ ငွေပင်နားတော့ ငွေကျေး ဖြစ်စေရန် စည်ပင်မြို့ ဒိုင်ချုပ် ဦးစံထွန်းအောင်က မြှောက်စားသည်။

ဒိုင်ချုပ်၏ လူယုံတော် ဒိုင်ခွဲအဖြစ် မွေးမြူကာ ဒိုင်ခွဲတံဆိပ် တပ်ပေးသည်။ အမှန်ကတော့ အဝယ်တော် အဆင့်ပါ။

ဒိုင်ခွဲ ရပ်မရပ်၊ ဒိုင်ခွဲ လှုပ်မလှုပ် ကြိုးဆွဲက ဒိုင်ချုပ်။

ဒိုင်ချုပ်က သည်အကောင်ကို သည်ဈေးဖြင့်ဝယ်၊ ဝယ်ရာမှ ရပ်၊ ရပ်ရာ မှဝယ်ဆိုမှ ဝယ်ဝံ့၊ ရပ်ဝံ့သော အဆင့်။ ဒိုင်ချုပ်လှုပ်က ဒိုင်ခွဲလှုပ်သည်။ ဒိုင်ချုပ် ရပ်က ဒိုင်ခွဲရပ်သည်။ လှုပ်မရ။

မိုက်လိုက်တဲ့ငသိန်း၊ အရောင်းအဝယ်ပိတ်မှာဖြင့် ခါတိုင်းလို ကြိုတင် ကြေညာပါရော့၊ ကြိုတင်ကြေညာရင် ကင်းမြီးကောက်နဲ့ ကင်းပုစွန်ဖမ်းမယ့် အစား မြွေမဖမ်းရလား။ စွန်မပစ်ရလား၊ တစ်တီတူး မဖမ်းရလား၊ ခုတော့ ဆိုင်းမဆင့် ဗုံမဆင့် မဝယ်ဟု ရင်ဆိုင်ကြုံတွေ့လာရမှ ဆီးလုပ်ရာ ရှောင်ချိန် တိမ်းချိန် မရသော နေရာ၌ ဆီးအရိုက်ခံရသလို ရိုက်ချက်နာလှသည်။ ခါတိုင်း ကဲ့သို့ ရောင်းရလိမ့်နိုး မျှော်ကိုးလာခဲ့သူ ငတောသည် နေပူက လာသူကို အရိပ်မှ ဆီးကန် ခံရသူလို ပက်လက်လန်လဲ မကျစေရန် အားတင်းထားရသည်။ ဘာလုပ် ရမှန်း၊ ဘာပြောရမှန်း မသိ။ ငတော အဖြစ်က ဘေးကျပ်နံကျပ်။ ထရမလို၊ ထိုင်ရမလို၊ ပြန်ရမလို၊ ဆက်နေရမလို ကြောင်တောင်တောင်။

ငတော လာရောက် ရောင်းချသော ကင်းမြီးကောက်နှင့် ကင်းပုစွန်တို့မှာ ချိုင့်ကြီးရွာနှင့် ရွာပတ်ဝန်းကျင်တွင် တွေ့လေ့ရရှိသည်။ ကင်းလေးမျိုးထဲမှ ကင်းနှစ်မျိုးဖြစ်သည်။ ကင်းဖမ်းသမားက ယခုလောလောဆယ်၌ ဖမ်းနေသော ကင်းနှစ်မျိုးမှာ ထိုကင်းများသာ ဖြစ်သည်။

ချိုင့်ကြီးရွာ ဝန်းကျင်တွင် ကင်းခြေများ၊ ကင်းပုစွန်၊ ကင်းမြီးကောက် နှင့် ကင်းပတုတ်(ကင်းဗတုတ်) ဟူသော ကင်းလေးမျိုးကို အတွေ့များသည်။ ကောင်းလေးမျိုးစလုံးပင် သူ့နည်းသူ့ဟန်ဖြင့် လူကို ဘေးအန္တရာယ် ပြုလေ့ရှိသည်။ မြွေရန်ကင်းရန်ဟု မြွေနှင့် တန်းထားပြောကြသည်။

ကင်းခြေများတွင် တောကြီးမြိုင်ကြီး ကင်းခြေများနှင့် ရိုးရိုး ကင်းခြေများ ဟု ကွဲပြားသည်။ အသားစား တောကင်းခြေများကြီးများကို အလွန် တွေ့ခဲ့သော် လည်း ရိုးရိုး ကင်းခြေများက အတွေ့များသည်။ ရိုးရိုးကင်းခြေများသည် တစ်ထွာ ကျော်ကျော် တောင်ဆုပ်နီးပါးသာ အကြီးဆုံးရှိသည်။

ကင်းခြေများက အကောင်ပေါက်စဖြစ်သော်လည်း အလျားရှည်သည်။ ငယ်စဉ်ကပင်လျှင် လက်ညှိုး၊ လက်ခလယ်အရွယ်ရှိသည်။ အသက်အရွယ် အနုအရင့် အလိုက် အကောင် ခန္ဓာကိုယ် အရွယ်အစား အကြီးအသေး ကွာခြား သည်။ အရောင်မှာ ယေဘုယျအားဖြင့် အစိမ်းရင့်ရင့်၊ စိမ်းပြာရင့်ရင့်နှင့် အနီရောင် ရောစပ်နေသည်။ ငယ်စဉ်က ခေါင်းအနီ၊ အမြီးအနီ၊ ကိုယ်လုံး အရောင်က သနပ်ခါးနှစ်အရောင် ကိုယ်လုံးအရှည် အလျားအပေါ်၌ ကန့်လန့် ဖြတ် အတန်းဖြောင့်ဖြောင့် အနက်တန်းလေးများ အကွာအဝေး မစိပ်မကျဲဖြင့် ဆယ့် ကိုးတန်းပါသည်။ ခြေချောင်းလေးများ ဝဲယာတစ်ဖက်လျှင် ဆယ့်တစ်ချောင်း၊ ဆယ့်သုံးချောင်းပါတတ်သည်။ ငတောတို့ ခြေချောင်းလေးများ ရေတွက်ဖူးရာ အချို့ဆယ့်တစ်ချောင်း၊ အချို့ဆယ့်သုံးချောင်း တွေ့ဖူးသည်။ ဦးခေါင်း ထိပ်တွင် တစ်ပင်၊ ယာတစ်ပင် အမွေးနှစ်ပင် ပါသည်။ ပါးစပ်၌ အဆိပ်ပါသော အစွယ် ရှိသည်။ ထိုအစွယ်ဖြင့် အကိုက်ခံရပါက အကိုက်ခံရသူ အချို့ ပစ်လဲသည်။ နာကျင်လွန်းသဖြင့် ကုန်းအော်နေရသည်။ သွေးများယိုစီး ကျသည်။ ကင်းခြေများ ကိုက်သောကြောင့် သေသောသူ မတွေ့စဖူး။

ကင်းပုစွန်က ဦးခေါင်းရှေ့၌ ထွက်နေသော ဝဲညှပ်ယာညှပ်ပါသည်။ ပုစွန်လုံးညှပ်နှင့် ဆင်တူသည်။ ကင်းပုစွန် ကြီးကြီးမားမားဖြစ်က ပုစွန်လုံးငယ် ငယ် ညှပ်ထက်ပင် ကင်းပုစွန်ညှပ်က ကြီးသေးသည်။ ပုစွန်လုံးညှပ်ကဲ့သို့ ကင်းပုစွန်ညှပ်က ဖွင့်နိုင်သည်။ ပိတ်နိုင်သည်။ လွှတ်နိုင်သည်။ ညှပ်နိုင်သည်။ ရန်သူကို တိုက်ခိုက်ရာတွင် ထိုဝဲညှပ် ယာညှပ်ကို ကင်းပုစွန်က အားကိုးသည်။ ကင်းပုစွန် အဆိပ်သည် အမြီး၌နေသည်။ အမြီးထိပ်မှာ ချွန်ချွန်ဖူးစူး မာမာထက်ထက်။ ပုံမှန်အနေအထားအရ ကင်းပုစွန်အမြီးသည် တန်းတန်းဖြောင့်ဖြောင့်။ သွားလာရာ၌လည်း ဖြောင့်ဖြောင့်တန်းတန်း ရန်သူတိုက်ခိုက်မည့် အချိန်ရောက် မှသာ အမြီးကို ပထမဆုံး စတင်ကွေးလိုက်သည်။ သူ့ညှပ်ဖြင့် မိရာဖမ်းညှပ်ထား
သော နေရာကို မှီသည်အထိ ခန္ဓာကိုယ်ကို လှည့်ပတ်ပြင်ဆင်ပြီးမှ ကွေးထား သော အမြီးအား ဆန့်ထုတ်ကာ ဆောင့်ထိုးသည်။
ကင်းပုစွန် ကိုက်သည်ဟု ပြောသော်လည်း ပါးစပ်ဖြင့် ကိုက်ခြင်းမဟုတ်။ ညှပ်ဖြင့် ညှပ်ပြီးမှ အမြီးဖြင့်
ဆောင့်ထိုးခြင်းကို ကင်းပုစွန် အကိုက်ခံရခြင်းဟု ပြောကြသည်။ ကင်းပုစွန်ကိုက် သောကြောင့် လူသေသည်ဟု မကြားစဖူး၊ အမြီးဖြင့်ဆောင့်ထိုး ခံရပါက ဒုန်းခနဲ အသံပေးသွားသည်အထိ မြည်ဟည်းသွားသည်ဟု ထင်လိုက်ရသည်အထိ အဆိပ် အလွန် ပြင်းထန်သည်။ မျက်လုံးထဲ မီးပွင့်သွားသကဲ့သို့ ခံစားရပြီး အချို့ ပက်လက်လန် လဲသည်။ အကောင်ကြီးလေ ကိုက်ချက်နာလေလေပင်။ ကင်းပုစွန် လက်မ အရောင်မှာ အမည်းရောင် ရှိသည်။ ကင်းမလက်မည်း ဟုလည်း ခေါ်ကြသည်။ ကိုယ်လုံးအရောင်မှာ စိမ်းပြာရင့်ရင့်မှ အနက်အရင့်ရင့် အထိ အသက်အရွယ် အလိုက်ပြောင်းသည်။ အသက်ကြီးလာလေလေ အနက်ရင့်ဘက် များလာလေလေ။

ကင်းမြီးကောက်နှင့် ကင်းပုစွန်မှာ ပုံစံတူ အဆင်တူ၊ အနေအထားတူ သည်။
အကောင်အရွယ်အစားနှင့် အရောင်မှာ မတူ။ ကင်းပုစွန်က အရွယ်အစား များစွာကြီးသည်။ ကင်းမြီးကောက်က အရွယ်အစား များစွာ ငယ်သည်။ ကင်းပုစွန်ရောင်က စိမ်းပြာရင့်ရင့် အနက်ရင့်ရင့်။ ကင်းမြီးကောက် အရောင်က ယေဘုယျအားဖြင့် ဝါကြံ့ကြံ့၊ ဝါဖျော့ဖျော့။ ကင်းမြီးကောက် အဖြူရောင်ကို ရှားရှားပါးပါး တစ်ခါတစ်ရံ တွေ့ရတတ်သည်။ ရောဂါကြောင့် ဖြူသလား၊ ဗီဇကြောင့် ဖြူသလား၊ သဘာဝဒဏ်ကြောင့် ဖြူသလား ခွဲခြားမသိ။
ကင်းမြီးကောက်ကလည်း အမြီး၌ အဆိပ်နေသည်။ ရန်သူကို တိုက်ခိုက် ရာ၌ ကင်းပုစွန်နှင့် တူသည်။ ညှပ်ဖြင့်ညှပ်၊ အမြီးဖြင့် ထိုးသည်ကို ကင်းမြီးကောက် အကိုက်ခံရသည်ဟု ပြောကြသည်။ ကင်းပုစွန်နှင့် ကင်းမြီးကောက်တို့ သည် စနစ်တကျ တိုက်ခိုက်ရာ၌ ညှပ်ဖြင့်ညှပ်၊ အမြီးဖြင့် ထိုးအဆင့်ဆင့် လုပ်သော်လည်း အရေးပေါ်ကြုံတွေ့ပါက ညှပ်ဖြင့် မညှပ်တော့။ သူတို့အားကိုးရာ အဆိပ်ရှိသော အမြီးဖြင့်သာ ထိုးလေ့ရှိသည်။ ကင်းမြီးကောက် အကိုက်ခံရပါကလည်း ကင်းပုစွန် ကိုက်သလို၊ အဆိပ်ဒဏ်ခံရသည်။ အချို့ဖျားသည်။ အချို့ပေါင်မွေးသမခုသည်ဟု ခေါ်သော ပေါင်ခြေရင်းလာလာ နာသည်။ အောင့်သည်။

ကင်းပတုတ် (ကင်းဗတုတ်) ကင်းခြေများကဲ့သို့ အလျားမရှည်။ ကင်းမြီးကောက်ကဲ့သို့ ဝဲယာညှပ်မပါ။ ပင့်ကူပုံစံ ပင့်ကူအရောင် သာမန်ပင့်ကူထက် ကင်းပတုတ်က အမွေးအမျှင် များသည်။ ကိုယ်လုံးဝသည်။ ကွမ်းသီးလုံးကို တင်ထားသည်နှင့် တူသည်။ ကင်းပတုတ်ကဲ့သို့ အမွေးအမျှင်များ​ေသာ ပင့်ကူလည်း ရှိသေးရာ စိတ်မဆိုးသေးက ပင့်ကူနှင့် ကင်းပတုတ်ကို သာမန်လူ တို့ ခွဲခြားမသိ။ စိတ်ဆိုးလာက ကင်းပတုတ်သည် ဖားကြီးများ မာန်သွင်းကဲ့သို့ ဖောင်းဖောင်းကြီး ဖြစ်လာသည်အထိ သူ့ကိုယ်သူ ဆန့်ထုတ်နိုင်သည်။ သေးငယ်ရာမှ မူလခန္ဓာကိုယ်ထက် လေးငါးဆကြီးမားလာအောင် ဆန့်ထုတ်သည်။ ပူစီဖောင်းကို လေမှုတ်သွင်းလိုက်ရာ ရုတ်တရက် ဖောင်းတတ်လာသကဲ့သို့ လုပ်နိုင်စွမ်း ရှိသည်။
များသောအားဖြင့် ကိုက်လျှင် ခုန်ခုန်ကိုက်သည်။ ကင်းပတုတ်ကိုက်က ဝါးနက်မြစ်ကို ဆန်ဆေးရေနှင့် သွေးလိမ်း၊ သွေးသောက်၊ တိုင်းရင်းမြန်မာဆေးသောက်က ပျောက်သည်။ ကင်းပတုတ် ကိုက်သည်ကို မြွေ ထင်မှတ်ပြီး ဆေးကုမှားက သေလေ့ရှိသည်။

ကင်းလေးကင်း နေလေ့ရှိသော နေရာများမှာ ကင်းခြေများ၊ ကင်းပုစွန် နှင့် ကင်းပတုတ်တို့က ချုံများ၊ ယာကန်သင်းဘေးများ၌ အနေများသည်။ ကင်းမြီးကောက်က လူနှင့်နီးရာ အနေများသည်။ ရွာထဲ၌ ကင်းခြေများ၊ ကင်းပုစွန်၊ ကင်းပတုတ် အတွေ့ရနည်းသည်။ တောထဲ၌ ကင်းမြီးကောက် အတွေ့ရနည်းသည်။

မည်သည့်နေရာဖြစ်ဖြစ် ကင်းလေးကင်းစလုံးမနေ၊ မရှိ၊ မတွေ့ဟု ပြောမရ။ အနေများသည်ကို အထူးပြု ခွဲခြားရခြင်း ဖြစ်သည်။ မည်သည့်နေရာ တွင်မဆို၊ ကင်းလေးကင်းစလုံး တွေ့ရလေ့ရှိသည်။

လူအိပ်သောခုတင်၊ တန်းလျား၊ လူထိုင်ရာစားပွဲ ကုလားထိုင်အောက် မြေပြင်ပေါ်မှ ကင်းခြေများ၊ ကင်းပုစွန် ကင်းပတုတ် ထွက်လာပြီး အကိုက်ခံရသူ ရှိသည်။

တောထဲ၌ရှိသော ချုံနွယ်ပိတ်ပေါင်း၊ အမှိုက်သရိုက်ကြားမှ ကင်းမြီးကောက် အကိုက်ခံရသူလည်း ရှိသည်။ ထို့ကြောင့် ပုံသေ ပြောမရ။

ကျေးလက်ဒေသဆိုင်ရာ မြန်မာဆေးမီးတို ဓာတ်စာအယူအဆ အရ ကင်းခြေများကို ပြာချစွန့်ခြင်း၊ အကြေးခွံဖယ်၊ ခေါင်းဖြတ်လျက် ပြုတ်ပြီး အသားနွာကျွေးပါက နို့စို့ကလေး သူငယ်များ အငိုလွန်သောအခါ တက်သည့်
ရောဂါပျောက်သည်ဟု ယူဆကြသည်။ နို့စို့ ကလေးသူငယ် တက်တတ်ပါက အတက်ရောဂါ ပျောက်ရေးအတွက် ကင်းခြေများကို ရှာဖွေဖမ်းဆီး သတ်ဖြတ်သည်မှ အပ၊ ကျန်အချိန်များတွင် ကင်းလေးကင်းစလုံးကို မည်သူမှ သီးသန့် ရှာရှာဖွေဖွေ လုပ်ကာမသတ်။ တွေ့လာသည့် အချိန်မှသာ အဆိပ်ရှိသော သတ္တဝါများ ဖြစ်သည့်အတွက် သတ်သည်။ မူလက ဤသို့ အနေအထား ရှိခဲ့ရာမှ ကင်းမြီးကောက်နှင့် ကင်းပုစွန်တို့ ဝယ်သောအခါ အသွင်ကူးပြောင်း သွားသည်။

ကင်းမြီးကောက်ကို ဝယ်သည်ဟု ပြောစက မကြားစဖူး ကြားရသဖြင့် တအံ့တဩ။ ကင်းမြီးကောက်ပါမက ကင်းပုစွန်ပါ ထပ်မံဝယ်ယူပြန်ပြီဟု ထပ်မံ ကြားသောအခါ မကြားစဖူးကြားရ၍ အံ့ဩနေသော ငတောတို့ ဟုတ်မှ ဟုတ်ရဲ့ လားဟု သံသယ ဝင်မိ၏။ ဝယ်ယူကြောင်း လက်တွေ့သိမြင်လာမှ မကြုံစဖူး သည်တို့ ကြုံတွေ့လာ၍ ငတောတို့ စိတ်ဝင်စားလာသည်။

ငတောတို့သည် ပျံကျလုပ်သားများ၊ တောသမားများ။ ပျံကျလုပ်သားဟူ သည် ငှားရမ်းသူ ရှိသော အလုပ်များကို ကြုံရာကျပန်း အငှားအရမ်း လုပ်ရ သောသူ။

တောသမားဟူသည် ဝယ်ယူသူရှိသော အကောင်ပလောင် မှန်သမျှကို နည်းပေါင်း များမြောင်စွာဖြင့် ဖမ်းဆီး ရောင်းချရသောသူ။

ပျံကျလုပ်သားဘဝက ရရစားစား ပြေးပြေးလွှားလွှား။ ငှားသူရှိက အလုပ်ရှိ၊ အလုပ်ရှိက ဝမ်းဝ။ ငှားသူ မရှိက အလုပ်မရှိ၊ အလုပ်မရှိက ဝမ်းမဝ၊ ဘဝမငြိမ်။

ပျံကျလုပ်ငန်းဖြင့် စားဝတ်နေရေး ဖြေရှင်းမှု မလုံလောက်သောအခါ ဘ၀၀မ်းစာအတွက် တောလုပ်ငန်းပါ လုပ်ကိုင်လျက် ကြုံရာ ကျရာကို ဆင်းရဲ ပင်းပန်းကြီးစွာ လုပ်ကိုင် ဖြေရှင်းရ၏။ ထမင်းတစ်နပ်၊ အဝတ် တစ်ထည်။ ကျောတစ်နေရာစာ အတွက် နည်းပေါင်းစုံ လှုပ်ရှားရုန်းကန်ခဲ့ရသည်။

ကင်းမြီးကောက်နှင့် ကင်းပုစွန်ဝယ်ယူသည်ကို ကြုံလာသောအခါ ခါတော်မီလုပ်ငန်းကို ငတောတို့ လိုက်လုပ်ကြသည်။

ကင်းမြီးကောက်နှင့် ကင်းပုစွန်က ငတောတို့အဖို့ ခုမှတွေ့ဖူးသည့်ကောင် မဟုတ်။ ယခင်ထဲက သူဦးလျှင် သူကကိုက်၊ ကိုယ်ကဦးလျှင် ကိုယ်က ရိုက်ခဲ့ကြသည့် အကောင်စား ။ ကင်းလေးကင်းတို့ နေသည်မှာလည်း ပင်လယ်သမုဒ္ဒရာ၊ ဟိမဝန္တာတောင်မှာ မဟုတ်။ ငတောတို့ ညဘက် တောကောင်လိုက်လိုက်၊ နေ့ဘက် သားကောင်ရှာရှာ လယ်ယာခွင်မှာ အငှားအရမ်းလုပ်လုပ် ကင်းလေးကောင်ထဲမှ တစ်ကင်းကင်း၊ သို့မဟုတ် ကင်းနှစ်ကင်း သုံးကင်းကို တွေ့နေကျ ဖြစ်သဖြင့် ကြောက်စရာ၊ လန့်စရာ မရှိ။

ချိုင့်ကြီးဝန်းကျင် ကဇာချုံတန်းများ၊ ချုံနွယ်များ၊ ယာကန်သင်းရိုးများ တွင် ကင်းလေးကင်းကို တွေ့ရလေ့ရှိသည်။ တွင်းကို ကြည့်လိုက်က မည်သည့် တွင်း ဖြစ်သည်ဟု တန်းခနဲ သိသည်။ ပုတက်တွင်းက ဝိုင်းဝိုင်းချောချော။ ကင်းပုစွန်တွင်းက ပြားပြားရှည်ရှည်။ လိမ်လိမ်ကောက်ကောက်။ ကင်းပုစွန် တွင်း၌ ထုတ်ထားသော မြေစာအမှုန့် အလုံးလေးများ တွေ့ရသည်။ ကင်းပတုတ် (ကင်းဗတုတ်) တွင်းမှာ အမွေးအမျှင်များရှိသည်။ ကင်းခြေများနှင့် ကင်းမြီး ကောက် တွင်းကို ငတောတို့ မတွေ့စဖူး။ တွင်းသီးသန့်ရှိ၊ မရှိ တိတိကျကျမသိ။

ကင်းပုစွန်ကို ရှာလိုက်သောအခါ တွင်းကို အလျင်ရှာရသည်။ ကင်းပုစွန် တွင်းက တွင်းနက်မဟုတ်။ တစ်ထွာတစ်ညို သာသာ တွင်းတိမ်မျှသာ ဖြစ်သဖြင့် တူးရွင်းနှင့်တူး၊ တွင်းအဆုံး၌ တွေ့လာသော ကင်းပုစွန်ကို ညှပ်ကြီးဖြင့် ဖမ်းညှပ်၊ အိတ်ထဲ ထည့်က အခက်အခဲ မရှိ လွယ်လွယ်ပြီး၏။ တစ်ထွာ နီးပါးရှိသည့် ကင်းပုစွန်ကြီးများ ဖြစ်မှသာ စိတ်ဆိုးအောင်ဆွ၊ ခါးကို တုတ်ဖြင့် အသာဖိ၊ သေချာမှ ညှပ်နှင့် ဖမ်းထည့်က လွယ်လွယ်နှင့် အလုပ်ဖြစ်သည်။

ကင်းမြီးကောက် ဖမ်းရာ၌လည်း ထိုနည်းအတူပင်။ ကင်းမြီးကောက်က ကင်းပုစွန်လောက် ရန်မလို။ လူနှင့်တွေ့က ပြေးရန်သာကြိုးစားသည်။ လူက အပြေးမခံဘဲ ရှေ့မှ ဟန့်တားပေးရသည်။ ဟန့်တားခံရသည့်အတွက် ဒေါသ ဖြစ်ကာ အမြီးကွေးလာခိုက် ဖျက်ခနဲ ညှပ်ညှပ်ထည့်ထည့် အိတ်ထဲ ထည့်ရသည်။

ကင်းမြီးကောက်ရှာ၌ တောဖြစ်က တွင်းထဲမှာထက် ချုံကြို ချုံကြား၊ ရွက်ကြွေ အမှိုက်ကြား၊ ကန်သင်း အမှိုက်ပုံကြားနှင့် လူသူ မနီးသော ဇရပ်ပျက်၊ တန်ဆောင်ပျက်၊ ယာစောင့်တဲအိုနှင့် တောရေအိုးစင်တို့၌ အတွေ့များသည်။ ရွာထဲမှာ ဖြစ်က ရေအိုးစင် အနီးနေရာမျိုး၊ နေ့အလင်းရောင်ကို ပုန်းခိုလျက် ညာဘက်ထွက်ရာ လွယ်သော နေရာမျိုး၊ ထရံအတွင်း တံခါးပိတ်လိုနေရာမျိုး၊ ထင်းပုံအမှိုက်ပုံလို နေရာမျိုးမှာ ရှာရသည်။

ကင်းပုစွန်က ဆယ်ချီ ရာချီ ရနိုင်သည်။ ကင်းမြီးကောက်က ရှားသည်။ အရှာရခက်သည်။ ကောင်ရေများများ လိုချင်က စိတ်ရှည်ရှည်ဖြင့် နေရာများများ အချိန်ကြာကြာ ရှာရသည်။ ကျောပေါ်၌ သားသမီး အမြောက် အမြားကို တင်ထားသည့် ကင်းမြီးမြောက်ကောက် ကြည့်ပါက အကောင်ရေပေါပေါများများ တွေ့စရာဟု ထင်ရသည်။ လက်တွေ့ရှာရာ၌ ပေါပေါများများ မတွေ့။
နေ့မှာတွင်းတူး အမှိုက်ပုံ ရွက်ကြွေလေး ရှာသကဲ့သို့ စွတ်စိုပူအိုက် သောညများ၌ မီးထိုးရှာကာ ကင်းမြီးကောက်နှင့် ကင်းပုစွန်ကို တွေ့တတ်သည်။ ထွက်လာသည့် အကောင်ကိုဖမ်း၊ ပုန်းအောင်းနေသော အကောင်ကိုရှာဖြင့် နည်းနည်းချင်း စုစုလာရသည်။ ဆယ့်လေးငါးကောင် တစ်စုတစ်ဝေးထဲ ရသည် မဟုတ်။ တစ်ကောင်စု နှစ်ကောင်စု ရ၏။

တောသမားပျံကျ လုပ်သားပီပီ၊ မူးစုပဲစု ပြားစုကျပ်စုသလို စုပြီးမှ ဆန်တစ်ပြည်၊ ဆီတစ်ဆယ်သား၊ တစ်ပိသဿ ဟင်းလျာတစ်နပ် ချက်စာ မျှသော ဝင်ငွေရှိခဲ့၏။ နည်းများမဆို ရနိုင်သမျှသော ကင်းပုစွန်နှင့် ကင်းမြီး
ကောက်ကို ဖမ်းဆီးရောင်းခြင်းအားဖြင့် ပရိယေသန ဝမ်းစာကို ရက်ရှည်လစာ အတွက် မရရှိခဲ့သည့်တိုင် တစ်နပ်စာ၊ တစ်အိုးစာ၊ တစ်နေ့စာရခဲ့ပါ၏။ ဆင်းရဲသားအဖို့ ရက်ရွှေ့သွားခြင်းသည် ကြီးမားသော အထောက်အကူကြီးပင်။ ထိုသို့ စားဝတ်နေရေး တစ်ဖက်တစ်လမ်းမှ အထောက်အကူ ရစေရန် ဖမ်းဆီး ရောင်းချလာသော အချိန်မှ ဈေးကျနေသည်၊ အရောင်းအဝယ် ပိတ်နေသည်တဲ့။

ကဲ ကျုပ်ဘယ်လိုလုပ်ပြီး ပြောရမလဲဗျာ၊ ဖြေရှင်းရမလဲဗျာဟုသာ ငတော ကုန်းအော်လိုက်ချင်သည်။

ခေတ္တပိတ်ထားသော အရောင်းအဝယ်က ကန့်သက်ချက် မရှိ၍ မူလ ဖမ်းဆီးခဲ့ရာ တောသို့ ပြန်လွှတ်လိုက်ရကောင်းမလား။
မွေးချင်လျှင်မွေး၊ လွှတ်ချင်လျှင်လွှတ်၊ ငတော ကြိုက်သလို လုပ်ပိုင်ခွင့် ရှိသည်။ ဒါပေမဲ့ ခုမနက် ချက်စရာ ဆန်ကို ဘယ်ကရမလဲ၊ ဘယ်မလဲ ဆန်ဖိုး။
မနက်ချက်စရာ ဆန်မရှိသေးသောကြောင့် ဆန်ဖိုးငွေ ခေတ္တချေးလိုက်ပါ ဟု ပြောပြီး၊ ဒိုင်ခွဲဆီ ကင်းမြီးကောက်များ အပ်ခဲ့ရအောင်ကလည်း ဒိုင်ခွဲက ရှစ်စပ်က လည်နေသူ။ ကိုယ့်ကုန်က တက်ကုန်ဖြစ်နေလျှင်သာ ဒိုင်ခွဲက တဟဲဟဲ ဖြင့် မျက်နှာချိုသွေးမည်။

ဒိုင်ခွဲပြသော စာအလိုရ ကိုယ့်ကုန်သည် ရောင်းမစွဲ၊ ထားဈေးမတက် ထွက်မည့်ကုန်။ အလားအလာကို ဒိုင်ခွဲက ကိုယ့်ထက် သိသည်။ မအမန၊ မထူမထိုင်း။

ထူပူထိုင်းမှိုင်း နေသူမှာ ငတော။
ကင်းပုစွန် ရှစ်ကောင်နှင့် ကင်းမြီးကောက် သုံးကောင်၊ စုစုပေါင်း ပျမ်းမျှဈေးဖြင့် တွက်သည့်တိုင် ငါးရာ့ငါးဆယ် ဝန်းကျင် ရနိုင်သည်ဟု စိတ်ကူး ဖဲရိုက်ခဲ့၏။ အဝယ်ပိတ်သောစာက ခဲလေသမျှ သဲရေကျပါတကား၊ စိတ်ကူး ဖဲရိုက် လက်တွေ့၌ အကျိုးရှိမလား။

“ကိုကြီးတော၊ လက်ဖက်သုပ်လေးဝါး၊ ရေနွေးကြမ်းသောက်၊ ချဉ်ငန် စပ်လေး ကောင်းတယ်”
ဆန်ဖိုးအတွက် အကြံအိုက်နေသော ငတောက ရေနွေးကြမ်းလည်း မသောက်၊ လက်ဖက်လည်း မဝါး၊ ဘာစကားမှ မပြော။

“စိတ်မပျက်ပါနဲ့ ကိုကြီးတောရာ၊ ကိုကြီးတောကုန်တွေက အသေတွေမှ မဟုတ်တာ၊ အရှင်တွေဥစ္စာ၊ လိပ်တုန်းကလည်း ဒီလို ပိတ်ထားတာပါ၊ ဟော တစ်ရက်နှစ်ရက်နေတော့ ညာသံပေး ဝယ်တာပါပဲ။ ခုလည်း ဒီသဘော နေမှာပါ။ ခုလိုင်းက ကျွန်တော် ကိုယ်တိုင်တောင် ဒိုင်ချုပ်ကြီးဟာ ဘယ်သူလဲ ဆိုတာ မသိရဘူး။ ဘာလုပ်ဖို့ ဝယ်တယ်၊ ဘယ်ပို့တယ်လည်း မသိဘူး။ သတင်းစာ ထဲမှာ ကင်းမြီးကောက် အလိုရှိသည်လို့ ကြေညာဝယ်နေတဲ့ဆီ ပို့တာလားလို့ ကျွန်တော် ဒိုင်ချုပ်ကို မေးဖူးတယ်။ အဲဒီနဲ့ အဆက်အသွယ် မရှိဘူးတဲ့။ တခြား ဒိုင်ချုပ်ကြီးတဲ့။ အဲဒီဒိုင်ချုပ်ကြီးဟာ မြွေ၊ တောက်တဲ့၊ ကင်းမြီးကောက်၊ ကင်း ပုစွန်နဲ့ လိပ်လိုင်းမှာတော့ အကြီးဆုံးဘော့စ်တဲ့။ ဒိုင်ချုပ်ကလည်း အဲဒီဒိုင်ချုပ်ကြီး ခိုင်းရာ လုပ်ရတယ်။ ကျွန်တော်ကလည်း ဒိုင်ချုပ်ခိုင်းရာ လုပ်ရတယ်။ ဒိုင်ချုပ်က ရပ်ခိုင်းတာကို ပြောရမှာ အားနာတော့ လာရောင်းသူ မှန်သမျှကို ဒီစာ အရင် ပြရတယ်။ စာပြပြီးမှ ခုလို ပြောပြောလွှတ်ရတယ်။ အားနာလိုက်တာ ကိုကြီးတောရာ”

ဒိုင်ခွဲငသိန်းက ပေခပ်ရှည်ရှည်၊ လေခပ်များများ။ ငတောက တစ်ခွန်း တစ်ပါဒမှ စကားမစွက်။ ဟုတ်သည်။ ငတောအဖို့ သတင်းစာထဲမှာ ပါသော ကင်းမြီးကောက် အလိုရှိသည်ဟု ကြေညာပြီး ဝယ်နေသူထံသို့ ပို့ပို့၊ အခြား ဒိုင်ချုပ်ကြီးဆီ ပို့ပို့၊ အရေးမကြီး။ စိတ်လည်းမဝင်စား။ သူ အရေးကြီးနေတာက ခုချက်ရမယ့် ဆန်။ မနက်စာ ဆန်ဖိုး ဘယ်လိုလုပ် ရှာမလဲ၊ မဟာ့မဟာ ခေါင်းထဲက မဟာ့မဟာ အကြံဉာဏ်တွေ ထွက်စမ်းဟု ဖျစ်ညှပ်ထုတ်၏။

ဆန်ဖိုး ရရှိစေရန် ချိုးရိုက်ပိုက်ကြီး ပေါင်ရမလား။ တောလိုက် ဓားရှည်နှင့် တောခုတ်ဓား ပေါင်ရမလား။ သူ့သမီး လေးခင်မ၏ ချွတ်ပြန် ပေါင်ပြန်၊ ရွေးပြန် ဝတ်ပြန်၊ ချွတ်ပြန် ပေါင်ပြန်နှင့် ချွတ်ပေါင်ရွေး၊ ရွေးဝတ်ချွတ်ပြန် လောကဓံ၌ စုန်ဆန်ကူးခတ် နေရသော မိုးကြိုးနားကပ်လေးကို ပေါင်ရကောင်းမလား။
ဘာပေါင်ရကောင်းမလဲ စဉ်းစားနေခိုက်မှာပင် ဒိန်းခနဲ၊ ဒိန်းခနဲ အဆက်မပြတ် တီးခတ်လိုက်သော အသံတို့ကို ဆက်တိုက် စဉ်တိုက် ငတော ကြားလိုက်ရသည်။ ဆွမ်းခံ စည်တီးသံပါလား။
ဆွမ်းခံစည်တီးချိန်ထိ ထမင်းချက်စရာ ဆန်မရှိသေး။
အချိန်ဆွဲထိုင်နေက ကိုယ့်သားမယားရော၊ ကိုယ့်သားသမီးရော ထမင်း စားရကိန်း မမြင်။

“အရောင်းအဝယ် လိုင်းဖွင့်ရင်တော့ မင်း ပြောကွာ၊ ငါပြန်တော့မယ်”
အိတ်လေးကို မဆွဲချင် ဆွဲချင်ဖြင့် ဆွဲကာ ငတော ပြန်ခဲ့သည်။ ရှားလိုက် တဲ့ငွေ၊ ခက်လိုက်တဲ့ ဘ၀၀မ်းစာ၊ ကိုယ်က နေနိုင်ဦး၊ ထမင်းစားချိန် ထမင်းမစားရက၊ ကမ္ဘာပျက်သလို ခြေဆောင့်ဆောင့်ငိုမည့် ကလေးနှစ်ယောက်၊ ဝမ်း
ဟောက်ပက်နှင့် ကျောင်းက ပြန်လာမည့် လူငယ် နှစ်ယောက်။ သားမယား ယူထားပြီး ထမင်းမှ နပ်မှန်အောင် မကျွေးနိုင်တဲ့ ယောက်ျား။ တွေးမိသမျှ စိတ်ချောက်ချားဖွယ်ရာ၊ တုန်လှုပ်ဖွယ်ရာ၊ ငတော သောကက ဖုံးမရ။ ဖိမရ။

“ကိုကြီးတော ခဏ၊ ခဏ”
မိကြည် တားသောကြောင့် သောကရုပ်ပုံလွှာပိုင်ရှင် ငတော ရပ်လိုက်သည်။ မိကြည်က ငတောကို တစ်လှည့်၊ သူ့ယောက်ျား ဦးသိန်းကို တစ်လှည့် ကြည့်သည်။

“ကိုသိန်း ကိုကြီးတောကို ရှေ့ကလူတွေ လုပ်သလို လုပ်မလားလို့ မေးလိုက်ရမလား”

“ဟာ အားနာစရာကြီး ကိုကြီးတောဆိုတာ မြွေရရ၊ တောက်တဲ့ရရ။ ကင်းရရ၊ ရသမျှတို့ကို အပ်နေတဲ့ ဖောက်သည်ဟ ငါတော့ မပြောရက်ဘူး၊ သဘောပဲ”
“အိုတော် ကိုယ့်ကိုကြီးတာပဲ။ တခြားသူမှတ်လို့၊ ကူညီတန် ကူညီရမှာ ၊ ကိုကြီးတော ကြည့်ရတာ ငွေလိုနေတဲ့ ပုံစံပဲ၊ ဟုတ်လား ကိုကြီးတော”
မိကြည် စကားကြောင့် ငတော ဆတ်ခနဲ တွန့်သွားသည်။ ချက်ချင်း ပြန်မဖြေနိုင်။

ကိုကြီးတော ကြည့်ရတာ ငွေလိုနေတဲ့ ပုံပဲတဲ့ ဟုတ်လား မိကြည်။ အဲသလို နင်ပြောလိုက်တယ် မဟုတ်လား။
ငါ့ကို မှန်တစ်ချပ်လောက် ခုချက်ချင်း ငှားစမ်းပါ။ ငွေလိုနေတဲ့ ငါ့ပုံကြီးကို ငါမှန်ထဲမှာ ပြန်ကြည့်ချင်လို့ တကယ်ပါဟယ်။

ပုဆိုးအဖာ၊ အင်္ကျီအပြဲကြီးက ငွေလိုနေတဲ့ပုံကို ရည်ညွန်းနေသလား။
မျက်နှာမည်း၊ လက်မည်း၊ ဒူးမည်း၊ ပိန်ရှည်ရှည်ကြီးက ငွေလိုနေတဲ့ပုံ ကို ကြေညာနေလေရော့လား။

လက်မသယ်ချင်၊ ခြေမသယ်ချင်နဲ့ ပက်ကျိရွေ့ရွေ့နေတဲ့ ခြေအစုံရယ်၊ မျက်နှာနွမ်းနွမ်းကြီးထဲက ရီဝေဝေ မျက်လုံးတွေက ခိုကိုးရာ ရှာမတွေ့ ကြေကွဲ ဟန်ပြနေတာတွေရယ်၊ ဒါတွေဟာ ငွေလိုနေတဲ့ အဓိပ္ပာယ် အဖွင့်များလား။

ဤပုံကို ကြည့်ပါ။
အဝေးက မြင်နိုင်သည်။
ငတော ငွေလိုနေသည်။
ဆေးကု၍ မရပါ
ဟု ကလေးတွေ ဖတ်စာဖတ်သလို ဖတ်ရလောက်အောင် ငါ့ပုံကြီးက ငွေဆာနေတဲ့ ပုံကြီးများလား။ ငါငွေလိုနေတယ် ငါ့နှမ မိကြည်။

တိုက်တည်ဖို့၊ ကားဝယ်ဖို့၊ ဆိုင်ကယ်ဝယ်ဖို့၊ တီဗီဝယ်ဖို့၊ ထောင်ကျော် တန် အရက်သောက်ဖို့ သောင်းသိန်းချီပြီး တန်တဲ့ လက်ဝတ်လက်စား ရတနာ တွေ ဝယ်ဖို့ မဟုတ်ဘူး၊ ငါဟာ အိမ်ထောင်ဦးစီး။

မယားကို ရှာကျွေးဖို့က ငါ့တာဝန်
သားသမီးတွေကို ရှာကျွေးဖို့က ငါ့တာဝန်။
သားသမီးနဲ့ သားမယားကို ထမင်းကျွေးချိန် ရောက်လို့မှ ထမင်း မကျွေးနိုင်တဲ့ အိမ်ထောင်ဦးစီးဟာ လိပ်မဟုတ်လို့၊ လိပ်ဆိုရင် ခေါင်းတောင် ထွက်ဝံ့မှာ မဟုတ်ဘူးဟု ငတော ရင်ထဲမှ စကားများစွာ ပြောကြားနေ၏။

ရင်ထဲမှ စကားတို့ များလွန်နေသဖြင့် အပြင်မထွက်၊ ခေါင်းသာ ငတော ညိတ်၏။

“ကိုကြီးတော ငွေသိပ်အရေးကြီးနေရင်၊ ရှေ့ကလူတွေလို လုပ်သွားပါ လား။ ကျုပ်တို့က ရှုံးလည်းတစ်ကံ၊ မြတ်လည်းတစ်ကံ သဘောထား ကြားထဲက ဝယ်လိုက်မယ်”

“ပြောစမ်းပါဦး မိကြည်၊ ငါသိပါရစေ”
ဝင်းအပြင် ထွက်ရန် ဦးတည်ထားသော ခြေဦးကို ပြန်လှည့်ရင်း ငတောက မေးသည်။ မျှော်လင့်ရင်တို့ ဒိတ်ခနဲ ဒိတ်ခနဲ တခုန်ခုန်။

“ဈေးနှိမ်ရာတော့ ရောက်မှာနော် ကိုကြီးတော ကိုကြီးတော စိတ်နိုင်ရင် တစ်ကောင်ကို အစိတ်နှုန်းနဲ့ ရောင်းချင်ရောင်းသွား၊ ဒါပဲ ကျုပ်ကူညီနိုင်မယ်”

ဈေးပြည့်ရောင်းရက ငါးရာငါးဆယ်။ တစ်ဝက်ဈေးရောင်းရက နှစ်ရာ့ခုနစ်ဆယ့်ငါးကျပ်။
တစ်ဝက်ဖိုး အလဟဿ ဖြစ်သွားပြီ။
ဇနီးမျက်နှာ၊ သားသမီးမျက်နှာ၊ ဆန်နှင့် ဟင်းချက်စရာ။
“လုပ်ဟာ”
လူထွင်းသည့် ခံတွင်းမှ မဟုတ်ဘဲ။ ကင်းမြီးကောက်နှင့် ကင်းပုစွန် ကျွေးမယ့်ထမင်း စားမယ့်ပါးစပ်ပဲ။
ဟယ် လောကကြီး။
ငါ ထမင်း မငတ်။
ငါ့မိန်းမ ထမင်း မငတ်။
ငါ့သားသမီးလေးများ ထမင်း မငတ်။
ငွေသုံးရာ အစိတ်တင်း ငါရခဲ့ပြီ။

(၂)
“ရခဲ့လား ရခဲ့လား”
အရင်းမပါ အဖျားမပါဘဲ ဟောဟောဒိုင်းဒိုင်း မေးလာသော စကားသံ။ ရခဲ့လား ရခဲ့လားတဲ့။
ရခဲ့လားဟု မေးလာသော အသံတွင် တောင့်တသံ၊ ကြောင့်ကြသံ၊ စိုးရိမ်သံ၊ အငမ်းမရသံ၊ အလောသုံးဆယ်သံ ပေါ်ပေါ်လွင်လွင်။
ရခဲ့လားဟု မေးလာသူက ငတောဇနီး မိဂျမ်း။ ငတော ခေါင်းညိတ်ပြမှ မိဂျမ်း ဟင်းခနဲ သက်ပြင်းချသည်။ ငါမလာခင်က နင်သက်ပြင်း ဘယ်နှခါ ချပြီးပြီလဲဟု မမေးရက်။
ကြောက်လန့်မှု ဝန်ထုပ်ဝန်ပိုးကြီးကို ယခုမှ ပစ်ချလိုက်ရဟန်ဖြင့် မိဂျမ်း က ငတောဆီလာသည်။
နေ့မနား ညမအိပ်ဘဲ ငတောနှင့် အတူလိုက်ပါကာ ကင်းရှာခဲ့ရသော ငလုံးသည် တရှူးရှူးဖြင့် ခုတင်ကြီးပေါ် အိပ်နေသည်။ အိပ်ချင်စိတ် ရှိသော် လည်း ငတော အိပ်မဖြစ်သေး၊ ထန်းပလပ်တန်းလျားနှင့် ထန်းပလပ် စားပွဲရှိရာ သွားကာထိုင်သည်။ အနီးကပ်လာသူ မိဂျမ်းအား ဘာညာမပြော၊ ကင်းနှစ်ကင်း ရောင်းရငွေကို ထိုးပေးလိုက်သည်။

ဘယ်နှကောင်လဲတော့။
ဘယ်ဈေးလဲတော့။
တက်သလား၊ ကျသလား။ တစ်ခွန်းတစ်ပါဒမှ မမေး။ ပေးလာငွေကို ရေတွက်ပြီးလျှင် ပြီးချင်း၊ ဆံထုံးကို ပြင်ထုံး၊ ထမီတင်းတင်းဝတ်ကာ ဈေးဆွဲခြင်း ဆွဲလျက် ဈေးထွက်ရန် လုပ်သည်။
ဆန်ရော၊ ဆီရော၊ ချက်စရာ ပြုတ်စရာရော ဘာဆိုဘာမှ မရှိဘူး တော့။ ဈေးကွဲချိန် ရောက်ပေမဲ့ ကျုပ် ပြေးလိုက်ဦးမယ်၊ ရတာဝယ်ပြီး ဖြစ်သလို ချက်စားရမှာပဲ၊ စားပွဲပေါ်မှာ ရေနွေးကြမ်းအိုးကို တော့ဖို့ခတ်ပြီး အဝတ် ပတ်ထားတယ်။ တော် သောက်ရစ်၊ ကျုပ် ဈေး​ေပြးပြီ”

ပြေးပြီဆိုသော မိဂျမ်းသည် မပြေးရုံတမယ်သာသာ ခြေလှမ်းကျဲကျဲဖြင့် လွှားခနဲ လွှားခနဲ ထွက်သွားသည်။ အဝတ်စုတ်ဖုံးထားသည့် ရေနွေးကြမ်းအိုးမှ အဝတ်စုတ်ကို ဖယ်ရှား၍ ငတော ရေနွေးကြမ်းတစ်ခွက် သောက်ရင်း သူ့ဇနီး မိဂျမ်းကို လှမ်းကြည့်သည်။

မိဂျမ်းလှုပ်ရှားဟန်ကိုကြည့်ရင်း သူ့အမေကို ငတော သတိရသည်။
အမေ့တုန်းကလည်း မိဂျမ်းလိုပါ။ မိန်းမသားသည် အမည်ကွဲချင်သာ ကွဲမည်။ အချိန်လွဲမည်သာ လွဲမည်။ အမေဖြစ်လာသော မိန်းမသားသည် အမေစိတ် မွေးမြဲပါ။

ထမင်းချက်ချိန်၌ ဆန်မရှိ၊ ဆီမရှိ၊ ဟင်းချက်စရာ မရှိက ရင်မှ အပူ ပိုက်လျက် ရပ်တည်ရာ မရ။ ခိုကိုးရာ မရ ဖြစ်ခဲ့ရှာသော ငတော၏ အမေ။

ထမင်းဟင်းချက်ပြုတ်ချိန်၌ ချက်ပြုတ်စရာမရှိသော မိန်းမ။ ချက်ပြုတ်စရာ ဝယ်ယူရန် ငွေမရှိသော မိန်းမ။ ထိုမိန်းမသည် လောကတွင် စိတ်အဆင်းရဲရဆုံးလူထဲ၌ ရှေ့ဆုံးက ပါသည်ဟု ဖွင့်ပြောခဲ့သည့် အမေ။

ထိုစိတ်အဆင်းရဲရဆုံး အချိန်တွင် ငတောတို့ အမေသည် ကြာကြာလည်း တစ်နေရာတည်း စွဲမထိုင်နိုင် ကြာကြာလည်း တစ်နေရာတည်း ရပ်မနေနိုင်။ ထထိုင်၊ ထိုင်ထ အကြိမ်ကြိမ်။ ရွာရိုးကိုးပေါက် လှည့်ကာ ဂဏှာမငြိမ်။

ရခဲ့လားဟု မေးလာသူက မိဂျမ်း၏စကားတွင် အမေကဲ့သို့ ဖွင့်ဟဝန်မခံသည့်တိုင် ရွာရိုးကိုးပေါက် လျှောက်ခဲ့သည့်တိုင် မရခဲ့သဖြင့် ငုတ်ထိုင်ထိုင် ကာ စိုးရိမ်သောက ဆူနေကြောင်း သိသာ၏။ မိဂျမ်း၏ သောက၊ ဗျာပါဒ၊ အားငယ် စိုးရွံ့မှုကို သူ့သက်ပြင်းချသံက ဖော်ပြနေ၏။

တီ၊ တီ၊ တီ တီ။
ညင်သာသော ဆိုင်ကယ် စက်သံကို ငတော မကြား။ ဆိုင်ကယ် ဟွန်းသံမှ ငတော ကြား၏။ ဟွန်းသံပေးပြီး မကြာမီမှာပင်လျှင် ငတောနေထိုင် ရာသို့ ဆိုင်ကယ်ဆီလာသူက ဝင်လာ၏။ ဝင်နေထွက်နေကျ လူရင်းချင်းဖြစ်၍ ငတော ထိုင်နေရာ တန်းတန်းမတ်မတ် ဝင်လာကာ၊ မျက်နှာချင်းဆိုင်တွင် ဝင်ထိုင်ပြီး နှုတ်ဆက်သည်။ ငတာက ဆီးကြိုသည်။

“လာ မောင်မောင်ဦး၊ ရေနွေးကြမ်းသောက်၊ မင်းဟာ စည်ပင်နဲ့ ချိုင့်ကြီးခရီးကို ဒီအချိန်ရောက်အောင် လာတာဆိုတော့ ဘာတွေများ အရေးပေါ် လာပြန်ပလဲ။ ခါတိုင်းလာရင် နေ့လယ်ပိုင်းနဲ့ ညနေပိုင်းမှပါ”

“အရေးပေါ်လို့ ကိုကြီးတောရေ၊ အရေးပေါ်လို့၊ ဒိုင်ချုပ်က ငါကိုင်တုတ် ကလော်ဆဲနေလို့”

လာနေကျ ရောက်နေကျ ခင်မင်ဝင်ထွက်ကျ လူပီပီ မောင်မောင်ဦး သည် ရေနွေးကြမ်းတစ်ခွက်ကို `သောက်သည် ပြီးမှ

“မမဂျမ်း ဘယ်သွားလဲဗျ၊ ငလုံးနဲ့ ငမုံးကော”

“မင်းမမဂျမ်းတော့ ချက်ခါနီး ပြုတ်ခါနီးမှာ ဘာမှ မရှိတာနဲ့ ခုမှ ရလို့ ဈေးပြေးလေရဲ့၊ စောင်ခြုံအိပ်နေတာ ငလုံးလေကွာ၊ ငမိုးက စာကြည့် နေလေရဲ့ “

မောင်မောင်ဦးက ဝင်ထွက်နေကျ လူဖြစ်၍ မမြင်သူကို မေး၏။ ဟုတ်သည်။ မောင်မောင်ဦးသည် ယခုမှ ခင်မင်သူ မဟုတ်၊ အလျင်ထဲက ခင်ခင်မင်မင်။

ချိုင့်ကြီးရွာ၌ ငသိန်းဒိုင်ခွဲ မဖြစ်သေးခင်က ငတောသည် မြွေပွေး၊ လင်းမြွေ၊ တောက်တဲ့ နှင့် လိပ်ကို စည်ပင်မြို့ရှိ ဦးစံထွန်းအောင်ထံ သွားရောက် ရောင်းချရသည်မှာ အကြိမ်ကြိမ်။ သည်အချိန်တုန်းက ငသိန်းသည် သျှောင်ခြောက်ဆယ်၊ ရိုက်စား၊ ဒိုင်ချုပ် ဦးစံထွန်းအောင်ထံ ကုန်သွားသွင်းရန် ဆော်သြ ပေးသော အလံရှူး၊ အနားပြာ။

မောင်မောင်ဦးက ဒိုင်ချုပ် ဦးစံထွန်းအောင်၏ လူယုံတော် အလုပ်သမား။ တောက်တဲ့၊ လိပ် အကြီးအသေး ခွဲရသူ၊ လိပ်ကို ချိန်ရသူ။
မြွေပွေးနှင့် လင်းမြွေကို ရွေးရချိန်ရသူ။
မြွေနှင့်တောက်တဲ့မှာ အနာအဆာ ပါမပါ စစ်ဆေးရသူ။
ဒိုင်ချုပ် အလုပ်သမားပီပီ ဒိုင်ချုပ်ထံပါး အမြဲနေရသူ။
ငတောက ကြိမ်ရေများစွာ ကောင်ရေများစွာ ရောင်းချခဲ့သူ။
လုပ်ငန်း သဘောပတ်သက်ရာက လူချင်း သိကျွမ်းခင်မင် ဝင်ထွက်ရှိခဲ့ကြသည်။

ချိုင့်ကြီးမှာ ငသိန်းဒိုင်ခွဲဖွင့်သည့်တိုင် သူတို့နှစ်ဦး ဆက်ဆံရေး မပျက်။ ဒိုင်ခွဲငသိန်းအိမ်သို့ ဆိုင်ကယ်ဖြင့် လာတိုင်း ရွာအဝင်လမ်း၌ ရှိသူ ငတောအိမ်သို့ ဝင်ရောက် နှုတ်ဆက်ပြီးမှ မောင်မောင်ဦးသည် ငသိန်း အိမ်သို့ သွားလာနေကျ၊ ထို့ကြောင့် ပြောဆိုရာ၌ ပွင့်ပွင့်လင်းလင်း။

“ဘိုးတော်ကြီး ဦးစံထွန်းအောင်က ဘာလို့ ကလော်တုတ် ဆဲနေလဲကွ၊ မင်းဆဲတာလား”

“ဘယ်ဟုတ်လိမ့်မလဲ ကိုကြီးတောရ။ ခင်ဗျားတို့ ကျေးဇူးတော်ရှင် ဒိုင်ခွဲ ဦးသိန်းကို ဆဲတာပေါ့ဗျ”

“တို့ကျေးဇူးတော်ရှင်လို့ မပြောပါနဲ့မောင်ရာ၊ ရွှေနားတောင်း အရောင် ကြောင့် ပါးပြောင်နေလို့သာ ဆက်ဆံနေရတာ၊ ငသိန်းဟာ သျှောင်ခြောက်ဆယ် ၊ ရိုက်စားမှန်း တို့အသိပါ။ မချစ်သော်လည်း အောင့်ကာနမ်း၊ မနမ်းသော် လည်း ပင့်သက်ရှူနေရတာပါ”

“ခုဟာက ဒိုင်ချုပ်ဆဲတာနည်းသေးတယ်၊ ကင်းပုစွန်နဲ့ ကင်းမြီးကောက် ဈေးတွေက မကြုံစဖူးအောင် ဈေးတွေထိုးတက်၊ အဝယ်ကလည်း အရမ်းလိုက် နေလို့ ဈေးမြှင့်ဝယ်ပါ၊ ရတဲ့ကုန်ကို တစ်ညတာ သိပ်ပြီး ချက်ချင်းပို့ပါ၊ နည်း များမဟူ ဒိုင်ချုပ်က စရိတ်ခံပါမယ်လို့ ခေါ်ပြော၊ ကြိုတင်ငွေတွေကို ဒိုင်ခွဲတွေ လိုသလောက် ချက်ချင်းထုတ်ပေးတယ်။ ငွေတွေတော့ ထုတ်သွားတာ တစ်ပတ် ရှိပြီ။ တစ်ခြားဒိုင်ခွဲတွေက ကုန်ပို့တာ နည်းသုံးခါ များငါးခါရှိပြီ။ ဦးသိန်းက ကုန်လည်းမလော။ လူလည်းမဆက်၊ စာလည်းမပေး၊ လူကြုံမှာလည်း အကြောင်းမပြန်ဘဲ ပေကပ်နေတယ်။ အရောင်းအဝယ် လုပ်တဲ့လူ ဒီလိုလုပ်လို့ ဘယ်ရမလဲ ဗျ။ ဒိုင်ချုပ်က ကုန်လာမလား၊ ငွေလာမလား၊ လူလာမလား အပြတ်မေး၊ ငါကိုယ်တိုင် မသွားတာက ဒီကလေကချေကို ပါးရိုက်မိမှာစိုးလို့၊ မင်းသွားစမ်း ခိုင်းတာကြောင့် စေတဲ့ကျွန် ထွန်တဲ့နွား လုပ်ခဲ့ရတာ၊ ဦးသိန်းက ဘယ်လို လူစားလဲဗျ”

မင်းတို့ ဒိုင်ချုပ်လို လူစားပါ၊ အရင်းဖြတ် အဖျားပြတ်ပါဟု ငတော ပြောလိုသော်လည်း အဖြေ သိနေသေး လူအား အပြောရန် မလိုအပ်သော ကြောင့် မပြောတော့။ မောင်မောင်ဦး ပြန်သွားသည့်တိုင် ငတော ငူငူငိုင်ငိုင်။

လုပ်ရက်ပေ့ ငသိန်းရယ်၊ တို့လိုကောင်တွေပေါ်မှာ မင်းလုပ်ရက်တာကတော့ သူတောင်းစားခွက်ထဲက မုန့်လုစားတဲ့ လူထက် ရက်စက်ရာ ကျပါ တယ်။
တို့ကို ရိုက်စားလုပ်ချင်တာနဲ့ စာလိမ်ရေးပြတာတော့ မင်းလုပ်တာအပို ပါပဲ။ အလားကားလက်ညောင်းအောင် စာရွက်ကုန်အောင် မင်းရေးနေ။

မင်းတို့ ဦးစံထွန်းအောင်တို့ ဖြတ်ချင်တဲ့ ဈေးဖြတ်၊ ချိန်ချင်တဲ့အလေးနဲ့ ချိန်နေတာကို တို့ပြောဝံ့ခဲ့ကြလို့လား။ ပြောရဲခဲ့ကြလို့လား၊ လှန်ရဲခဲ့ကြလို့လား၊ မသိလည်းခံ သိလည်းခံ ငွေရှိသူ လုပ်ရာ ခံခဲ့ရတာ တို့တောသမားတွေပါ။

မင်းက စာရွက် အကုန်မခံ၊ လက်ညောင်း မခံဘဲ တစ်ကောင်မှ အစိတ်သာ ပေးမယ်။ ရောင်းချင်ရောင်း၊ မရောင်းချင်နေလို့ ခပ်မာမာနဲ့ ဖွင့်ပြောလဲ တို့မရောင်းဘဲ နေနိုင်မလား၊ ဘယ်နေနိုင်ပါမလဲ။ ထမင်းချက်ချိန် မှာ ဆန်လိုနေတာကိုး။ နေ့တွက်မကိုက်ရင် နောက်မှသာ တို့တခြားဟာ ရှာလုပ် မယ်၊ ကနေ့တော့ ရောင်းရမှာပါ။

စာစောင်တွေထဲမှာ ဖတ်ရတာကို တို့လာလာပြောကြတယ်။ တချို့က စာစောင်ယူလာပြီး ပြကိုပြကြတယ်။

မြွေတစ်ကောင် တစ်ထောင့်ငါးရာ၊ တောက်တဲ့တစ်ကောင် တစ်ရာငါးဆယ်၊ ပုတ်သင်ညို တစ်ကောင် တစ်ရာ့ငါးဆယ်။ ကင်းမြီးကောက် တစ်ကောင် တစ်ရာ့ငါးဆယ်။ ကင်းပုစွန် တစ်ကောင် တစ်ရာ့ငါးဆယ်…တဲ့။

မြွေအကြီးဆုံး ရှယ်ခေါ်တဲ့ လင်းမြွေမှ ရှစ်ရာ ဝန်းကျင်။ မြွေပွေးဆို သုံးလေးရာကျော် ဝန်းကျင်၊ တောက်တဲ့တစ်ကောင်မှ ငါးဆယ်၊ ပုတ်သင်ညို တစ်ကောင်မှ သုံးဆယ်၊ ကင်းမြီးကောက် ငါးဆယ်၊ ကင်းပုစွန် ငါးဆယ်၊ ဒါတို့ရဖူးတဲ့ အမြင့်ဆုံး ဈေးပါ။ ပြွမ်းအတွက် ခံရတဲ့အခါ ဈေးတက်ဈေးကျ ရှိတဲ့အခါမှာ လုပ်တိုင်း ခံခဲ့ရတာ တို့ပါ ငသိန်းရာ၊ သိရက်သားနဲ့ ခံခဲ့ရတဲ့ ကောင်တွေပါ။

စာစောင်တွေထဲမှာပါတဲ့ မြွေထောင့်ငါးရာ၊ တောက်တဲ့၊ ပုတ်သင်ညို၊ ကင်းမြီးကောက်၊ ကင်းပုစွန် တစ်ရာ့ငါးဆယ်ဈေးဟာ တောသား ငနုံငချာဖြစ်တဲ့ တို့လို ငမွဲငနာတွေ ရတဲ့ဈေး မဟုတ်ပါဘူး။ မင်းတို့လို ဒိုင်ချုပ်လက်ပါးစေ ဒိုင်ခွဲတွေ၊ ဒိုင်ချုပ်ကြီး လက်ပါးစေ ဒိုင်ချုပ်တွေ၊ ငွေရှင်ကြီးတွေ လက်ပါးစေ ဒိုင်ချုပ်ကြီးတွေပါကွာ၊ ကိုယ်တိုင်ဒိုင်ချုပ်လုပ်နိုင်တဲ့ ငွေရှင်ကြီးတွေပါကွာဟု ငတော စိတ်ထဲမှ ပြောမိသည်။

တောသည် ငသိန်း အပါအဝင် အားလုံးအပေါ် ဒေါသအမျက် ခြောင်းခြောင်းမထွက်။ သူ့ဘဝ သူတွေးကာသာ ဝမ်းနည်းမိ၏။

ဘဝက အောက်ဆုံးဘဝ၊ အနေအထားက နောက်ဆုံးကလူ။ အောက်ဆုံးကဘဝ၊ နောက်ဆုံးမှ လူသည် သူတို့၏ ဘဝသံသရာကို စဉ်းစားမိ၏။

မရှိတော့ နေ့ရော ညပါ အလုပ်လုပ်ရ၏။ ဒိုင်ချုပ်ဈေး၊ အခြားဒိုင်ခွဲဈေး ကို သူတို့မစုံစမ်း၊ စုံစမ်းရမှန်းလည်းမသိ။ စုံစမ်းချိန်လည်း မရှိ။

ဈေးမကြိုက်လျှင် ကြိုက်ဈေးရအောင် စောင့်နေပါရောလား။ ထမင်း ချက်ချင်း ချက်ချင်နေသောအခါ မစောင့်နိုင်၊ မရောင်းဘဲ မနေနိုင်။

မရောင်းဘဲ မနေနိုင်တော့ ပေးသမျှဈေး။ ချိန်သမျှ အလေးကို ခေါင်းညိတ်ရသည်။ ခေါင်းခါလည်ဝံ့ဆိုသည့်စကားကို မဆိုသာ။ ဒါသည်ပင် သူတို့ ဘဝသံသရာ။

တွေးရင်းကြေကွဲရာမှ ရင်ထဲဆို့လာသည်။ ထိုဝေဒနာကို မေ့ပျောက်စေ ရန် ပေါင်းထားသော ခေါင်းပေါင်းတဘက်လေး ချွတ်လက်ခုကာ ထန်းပလက် တန်းလျားပေါ် ငတောထိုးအိပ်သည်။ တဒင်္ဂမှာတော့ ဝေဒနာက လွတ်ကရော ဟယ် သဘောထား၏။

ငတောအိပ်တော့ ပျော်ပါ၏။ အိပ်မက်ကို သူတားမရ။

ကင်းမြီးကောက်နှင့် ကင်းပုစွန် အများအပြားသည် အိပ်မက်ထဲ၌ ရောက်လာပြီး ဇွတ်ချီကာ ငတောကို တစ်နေရာသို့ ခေါ်သွား၏။ ထိုနေရာကို ပြ၏။

ဒိုင်ချုပ်ကြီး၊ ဒိုင်ချုပ်နှင့် ဒိုင်ခွဲတို့၏ များစွာသော တိုက်များ၊ ကားများ ဆိုင်ကယ်များ။ ကြည့်ရင်း ကြည့်ရင်း ငတော နဖူးကြောရှုံ့ကာ ထူးဆန်းလှ သဖြင့် ပြန်ပြန်ကြည့်သည်။

ဒိုင်ချုပ်ကြီး၊ ဒိုင်ချုပ်နှင့် ဒိုင်ခွဲတို့၏ တိုက်များက ထူးပေစွ၊ ဆန်းပေစွ၊ ဒီဇိုင်းပုံစံ လွင်လွန်းပေစွ။ အံ့ဖွယ်ဘနန်း ဆန်းဆန်း ကြယ်ကြယ်။
တိုက်ပုံစံက ငတော မြင်ဖူးသော တိုက်ပုံစံမဟုတ်။ မြွေပုံစံများ။
ကားပုံစံက လိပ်ပုံစံ၊ တောက်တဲ့ပုံစံများ။ ဆိုင်ကယ် အရွယ်အစား အမျိုးမျိုးကလည်း ပုံစံအမျိုးမျိုး။ ကင်းမြီးကောက်ပုံစံ၊ ကင်းပုစွန်ပုံစံ၊ လိပ်ပုံစံ၊ သင်းခွေချပ်ပုံစံ။
ရေးထားသည့် အက္ခရာများက တိုက်၊ ကား၊ ဆိုင်ကယ်မျိုးစုံမှာ စာလုံးကြီးကြီးမားမား အဓိပ္ပာယ်တူ၊ ပုံစံတူ အရောင်တူ၊ တစ်ညီတစ်ညာ။
ဖတ်ချင်ဇောဖြင့် ငတော ကဗျာကယာ ဖတ်လိုက်သည်။ ထပ်မံ ဖတ်မိ သည်။ ဖတ်ရင်းဖတ်ရင်း ရင်တလှပ်လှပ် စာက
“တောလိုက်သမားတို့၏ ချွေးသွေးအသီးအပွင့်များ” တဲ့။

စာစီ – လွင်မျိုး